Zie je wel/we hebben het altijd al gezegd/hoogmoed komt voor de val. Nu het Canadese vastgoed-imperium van de gebroeders Reichmann uiteengespat is, lijkt het makkelijk om de al te ambitieuze ontwikkelingen in de Londonse Docklands te kritiseren. Bij een Olau-retourtje vorig jaar viel het wel rauw op de maag, zo'n opgepoetste rij makettes, blijkens de neon letters zonder uitzondering allemaal verhuurd aan het grootste bedrijf van Engeland: TO LET.
Alle reconstructieplannen in Nederland van de allure Haagse Binnenstad, Kop van Zuid of IJ-Boulevard verbleken bij de kolossale ontwikkelingen in dit deel van het oude dokkengebied even buiten the City. De canadese ontwikkelaar Olympia & York sloot de eerste fase af: zo'n slordige 400.000 m2 verhuurbare ruimte. De hoofdopzet is eenvoudig: een plein of Plaza (Cabot Square) ligt aan de voet van een wolkenkrabber en is omzoomd door hoge gebouwen met arcades (fase I). De as dwars hierop loopt tegen de Thames (Westferry Circus, fase II) en is begerig gericht op the City verderop -als de loop van een Irakees superkanon. De inrichting van de buitenruimte is alleen al een bezoek waard: trottoirbanden van natuursteen, lantaarnpalen die op lantaarnpalen lijken, gietijzeren boomkransen, openbare toiletgebouwen van brons en natuursteen, smeedijzeren hekken met bronzen herfstblaadjes, teakhouten parkbanken, hardglazen telefooncellen en veel Security.
Pelli heeft routineus een toren neergezet met bijna 120.000 m2 netto verhuurbare ruimte: de roestvrijstalen gevelbekleding weerkaatst 's avonds de ondergaande zon, geholpen door het floodlight in dezelfde kleur. De pyramide op het dak -bijna 250 meter boven London- lijkt het glazen kantoor vanwaaruit Metropolis bestuurd wordt; in werkelijkheid zetelt er de airconditioning -in een volgend leven worden we allemaal monteur. Het gebouw heeft een volledig staalskelet en werd in een record tempo neergezet, met alle logistieke hoogstandjes van dien.
FC4 en FC 6 (52500 m2 resp 28000 m2 netto verhuurbaar) zijn beide ontworpen door Kohn Pedersen Fox en de prefab betonpanelen zijn bekleed met wit Vermont marmer. De gebouwen hebben een onmiskenbaar tekort aan architectonische articulatie: de makette kan doorgaan voor een gekliefde bruidstaart, het gerealiseerde dubbelgebouw lijkt echter een Presidientiëel Paleis voor Noord Korea.
Het meest verwarrende en imponerende gebouw is ongetwijfeld het gebouw dat Skidmore Owings en Merrill hebben neergezet aan het plein: FC2 oftewel 10 Cabot Square. Dit gebouw is als een decorstuk compleet met Armani-pakken maar zonder Al Capone en Frank Nitti; het domineert het plein, vangt de zon en geeft het gebied de gezellige sfeer van luxe surrogaat die Chandler zo weet te waarderen. Het gebouw heeft haar netto 60700 m2 kanttoorruimte geschikt rond een 9 verdiepingen hoog atrium dat een koloniaal hotel niet zou misstaan: marmer, brons, aluminium en messing in een verbazingwekkende detaillering. Het gebouw zelf is in de hoogte mooi geleed, en kop- en zijkanten zijn verschillend uitgewerkt. De prachtige teakhouten Shopfronts aan de arcade zijn in Amerika gebouwd en werden in London gemonteerd. De gevel van het volledige staalskelet bestaat uit prefab betonpanelen met geel metselwerk en Reconstituted Portland Stone (beton in natuursteenkleur) in een ongelooflijke afwerkingskwaliteit. Niet alleen de kwaliteit van die reliëfs is verbluffend: even verbluffend is de leegheid, de uitdrukkingsloosheid ervan. Toen Thatcher het gebouw bezocht prees ze de ontwikkelaar dat deze het inzicht had gehad tenminste één oud gebouw te handhaven...
Canary Wharf is Public Private Partnership met anabole steroïden. De erfenis van O&Y laat veel zien, maar laten we niet onze ogen sluiten voor het aardige dat er te zien is. Laat de ambitie van Canary Wharf eens los op een stuk stad waar wonen, werken en stedelijke gebruiksconventies thuis horen. Pakweg Venetië, wethouders?